किरण भण्डारी, काठमाडौं असार ३१-
'माओवादीद्वारा सञ्चालित' जनमैत्री अस्पतालले लगाएको पुराणमा करोडौं रकम बराबरको जग्गा जबर्जस्ती र अवैधानिक रुपमा 'दान' दिएको पाइएको छ । 
माओवादी नेता-कार्यकर्ताको सक्रियतामा अस्पतालले लगाएको श्रीमद्भागवत नमूना ज्ञान महायज्ञमा विभिन्न गाविसलाई दाता बनाएर माओवादी र वाइसिएल कार्यकर्ताले ३८ करोडभन्दा बढी मूल्यको जग्गा दान घोषणा गरेका छन् । 
पुराण वाचनका क्रममा काठमाडौं जितपुरफेदी गाविस ९० र वालुवा गाविसको नाममा ७० रोपनी जग्गादानको घोषणा गरिएको छ । त्यसैगरी सल्यान थारमारे र जिमाली २ सय ५० रुकुम तकसेरा १ सय ५० र दाङ पुरनधारा गाविसले ५ बिगाहा जग्गा दानको घोषणा गरेका थिए । 

गाविसको नाममा दान घोषणा गरिए पनि त्यसको जानकारी दिन महायज्ञस्थलमा माओवादी स्थानीय नेता र कार्यकर्तामात्र आएका थिए । आफ्नो गाउँको सरकारी जग्गा दान दिइसकिएकोबारे अरु दलका नेता÷कार्यकर्ता मात्र हैन गाविस सचिवसमेत बेखबर छन् । 

'जनमैत्री अस्पतालले डेढ/दुई महिनादेखि हाम्रो गाविसको जग्गामा आँखा लगाइरहेको थियो तर कसले दान दियो थाहा छैन', वालुवा गाविस सचिव लक्ष्मीप्रसाद तिम्सिनाले भने । १५ करोड मूल्यांकन गरिएको वडा ६ राधाडिलको जग्गा अस्पतालले कसरी दान पायो भनेर सचिवमात्र हैन वालुवावासी आक्रोशित र अचम्भित छन् । 
दानको घोषणा गर्न गाविस वाइसिएल इन्चार्ज मोहन भण्डारी यज्ञस्थल पुगेका थिए । गाविसमा एनेकपा माओवादीको प्रतिनिधित्व पनि आफैंले गर्ने र सबैको सहमति लिन सकिन्छ भनी दान दिएको स्पष्टीकरण उनले दिए । 'अस्पतालले जग्गा खोजिरहेको थियो', उनले भने- म आफैं लागेर मोटरबाटोसमेत भएको राम्रो जग्गा मिलाइदिएको हुँ ।

जग्गा दिने व्यक्तिको स्वामित्व र आधिकारिकता बेवास्ता गर्दै ती जग्गामा भौतिक संरचना निर्माणको योजनासमेत बनिसकेको छ । 'अस्पतालको रोडम्यापअनुसार दानमा आएको जग्गामा मेडिकल कलेज, ज्येष्ठ नागरिक संरक्षण गृह, अन्तर्राष्ट्रिय बौद्विक गृह निर्माण हुन्छ', प्रबन्ध निर्देशक कृष्णप्रसाद शर्माले नागरिकसँग भने- परोपकारी काम गर्न लागेका हामीलाई माओवादी भनेर मुछ्नुको अर्थ छैन । 

माओवादी संरक्षणमा रहेको अस्पतालले साउन २१ देखि २९ सम्म महायज्ञ लगाएको छ । महायज्ञमा माओवादी नेता बाबुराम भट्टराई, जनार्दन शर्मा,  हिसिला यमीलगायत उपस्थित थिए । 

अस्पताल व्यवस्थापन र दाताहरुसँगको कुराकानीअनुसार अस्पतालले पहिल्यै रोजेको जग्गालाई यज्ञमा दान गराउन खोजिएको देखिन्छ । जितपुरफेदीको जग्गा कसरी दान दिनुभयो भन्ने प्रश्नमा गाविसका माओवादी प्रतिनिधि भोलानाथ अर्याल भन्छन्- 'डेढ महिनादेखि अस्पतालले जग्गा खोजिरहेको थियो । सामुदायिक वन उपभोक्ता समिति राजी भएर जग्गा दिएको हो ।'

वडा ५ मा रहेको सालकोट सामुदायिक वन उपभोक्ता समितिको हवाला दिँदै भोजराज घिमिरॆले २४ गते यज्ञस्थलमा जग्गादानको घोषणा गरेका थिए । अन्य दलका प्रतिनिधि र गाविस सचिवलाई जग्गा दानबारे थाहा छैन । 

'गाविसभित्र कुनै सरकारी जग्गा दान दिइएको छैन', सचिव वासुदेव फुयाँलले भने- मलाई मात्र हैन कांग्रेस एमाले मालेका प्रतिनिधिलाई पनि औपचारिक जानकारी छैन ।' सामुदायिक वनको जग्गा दिने अधिकार उपभोक्ता समिति हैन मन्त्रीलाई पनि नभएको भन्दै वन कार्यालयले आपत्ति प्रकट गरेको छ ।
'दान दिएर धर्म कमाउन खोज्नेले आफ्नो सम्पत्तिबाट दिन सक्नुपर्छ सरकारी जग्गा ताक्ने हैन', जिल्ला वन अधिकृत वृजकुमार यादवले भने- वन क्षेत्रमा कोही भोगचलन गर्न आउँछ भने हामी बल प्रयोग गरेर हटाउँछौ ।

काठमाडौं बाहिरबाट प्राप्त जग्गा अस्पताल सञ्चालकहरुको गृहजिल्लाका गाविसमा छ । कम्पनी रजिष्ट्रार कार्यालयको अभिलेखअनुसार अस्पतालका अध्यक्ष डा. रवीन्द्रप्रसाद राजभण्डारी संचालकद्वय केशवप्रसाद शर्मा र कल्पना शर्मा दाङ निवासी हुन् । प्रबन्ध निर्देशक शर्मा सल्यान र सञ्चालक कृष्ण रेग्मी रुकुमका हुन् । 
अस्पताल व्यवस्थापनले ७५ जिल्लाबाटै जग्गादान पाउने ठोकुवा गरेको छ । 'यो सुरुवात् मात्र हो, मुलुककै पहिलो परोपकारी अस्पताल भएकाले पचहत्तरै जिल्लाबाट जग्गा दान पाइन्छ भन्ने विश्वास हामीलाई छ'- शर्माले भने । 
जनमैत्री अस्पताल गैरनाफामूलक उद्देश्यले स्थापित कम्पनी हो । कम्पनी ऐन २०६३ को दफा १६६ अनुसार आर्थिक वर्ष २०६४/६५ सालमा दर्ता भएको अस्पतालले आयकर छुटसमेत पाएको छ । 
महायज्ञमा पण्डित दीनबन्धु पोखरेलले पुराण वाचन गरेका थिए । अस्पतालले दिएको जानकारीअनुसार महायज्ञमा ५१ करोड रुपैयाँ बराबरको जिन्सी तथा नगद दान संकलन भएको थियो । भक्तजनले ४० करोड रुपैयाँ बराबरको जग्गा र ११ करोड नगद दान गरेको बताइएको छ । 
गाविसको नाममा जग्गा दान भए पनि आफूहरुको कुनै सहमति र सहभागिता नभएको भन्दै स्थानीय विकास मन्त्रालयले गम्भीर ध्यानाकर्षण भएको बताएको छ । 'संघसंस्थालाई एक इन्च जग्गा दिन पनि मन्त्रिपरिषद्ले निर्णय गर्नुपर्छ', प्रवक्ता दिनेश थपलियाले भने- कम्पनी ऐनअनुसार दर्ता भएको संस्थालाई सरकारले त केही दिन सक्दैन भने सयौं रोपनी जग्गा कसरी दान दिन पाइन्छ ?


दान दिइएको जग्गा 
गाविस                                      क्षेत्रफल                           मूल्य                           स्वामित्व
जितपुरफेदी- ५ काठमाडौं         ९० रोपनी                       १७ करोड                     सामुदायिक वन
वालुवा-६ काठमाडौं                   ७० रोपनी                       १५ करोड                      सरकारी 
गोदावरी- ७ ललितपुर              २ रोपनी                          २ करोड                        निजी उमेश श्रेष्ठ
थारमारे र जिमारली सल्यान    २५० रोपनी                   ४ करोड                        सरकारी
तकसेरा रुकुम                         १५० रोपनी                    २ करोड                           सरकारी
पुरनधारा दाङ                         ५ विगाहा                        २५ लाख                         सरकारी